Vestiging; veiligheid, snelheid en ruimte

Een inleiding

‍

Damon:

Heb je wel eens moeite om te antwoorden als iemand vraagt: "En, wat doe je?"

Ik heb altijd het gevoel dat ik ongeveer 20 seconden heb om beleefd te antwoorden, maar het is me nooit gelukt om mijn rol accuraat uit te leggen. De afgelopen vijf jaar bij het Global Emergency Response Team (G-ERT) van Medair heb ik altijd gefaald. Dus voordat mijn herinneringen vervagen, ben ik vastbesloten om te delen hoe reageren op humanitaire noodsituaties er werkelijk uitziet. En wie kan me beter vergezellen dan mijn gewaardeerde collega Becks, die schouder aan schouder met me heeft gestaan tijdens talloze interventies.

Becks:

Wat een geweldige vraag! Mensen verwachten altijd een eenvoudig antwoord, maar het werk is complex en wordt vaak verkeerd begrepen. Hopelijk zal dit document, door onze ervaring onder woorden te brengen, lezers helpen begrijpen wat er werkelijk gebeurt onder de paraplu van een "noodhulprespons". Het is niet zo glamoureus als mensen denken.

Damon:

Voordat we beginnen, vind ik dat onze lezers moeten weten wie je bent. Je begon halverwege de jaren 2000 bij Tearfund, stapte rond 2008 over naar Medair en werkte in Zuid-Sudan aan water en sanitaire voorzieningen (WASH), en had al een reputatie als oplossingsgericht toen ik in 2010 bij het team kwam. Later werkte je bij Bristol Water, daarna ZOA en Medair in Jemen, voordat je in 2021 bij G-ERT kwam, waar we elkaar voor het eerst ontmoetten in Addis. Eén ding dat mensen over je moeten weten is je onstuitbare werkethos - bijna net zo snel als je looptempo. Toekomstige collega's: probeer niet bij te houden!

Becks:

Je hebt je onderzoek gedaan, Damon - je hebt het allemaal perfect, sommigen zouden dat stalken noemen. Mijn tijd bij Medair in Zuid-Sudan was een geweldige periode van leren en hard werken. Ik heb het ook altijd als een enorm voorrecht ervaren om voor Medair te werken en de dingen te doen die we in ongelooflijke landen mogen doen, werkend met zulke wonderlijke mensen - en er ook nog voor betaald krijgen. Ik zou zeggen dat we elkaar goed in balans hielden bij G-ERT. Je hebt me geleerd om buiten de gebaande paden te denken, en ik heb mezelf vaak afgevraagd: "Wat zou Damon in deze situatie doen?" om mezelf aan te moedigen groter te denken en meer risico's te nemen.

Damon:

Daar ben ik het volledig mee eens. Een soort Wallace en Gromit-achtige relatie beschrijft ons perfect. Laten we beginnen met ons eerste gespreksonderwerp: 'Veiligheid'. Kun jij de aftrap doen?

‍

Veiligheid

‍

Becks:

Medair heeft de reputatie dat de veiligheid van onze medewerkers voorop staat bij alles wat we doen. Ik weet dat mijn ouders dit waardeerden. Bij G-ERT reisden we altijd naar nieuwe plaatsen, vaak per vliegtuig, helikopter, boot of auto. Voordat we ergens naartoe konden, moesten we een Rapid Security Assessment (RSA) voltooien, beoordeeld door onze landverantwoordelijke en veiligheidsadviseur. Soms voelde het frustrerend - we wilden gewoon in beweging komen - maar het proces was van onschatbare waarde. In de praktijk leerde ik echter dat hoewel een RSA als document moest worden afgetekend, het proces dat ik doorliep bij het schrijven cruciaal was: vragen stellen, informatie verzamelen over toestemmingen, geografie en wegen, de actoren, risico's, triggers en afgesproken check-ins schetsen, en nog veel meer. Zoals bij zoveel in het leven gaat het om de reis die we ondernemen, niet noodzakelijkerwijs om het resultaat. Hoe zag jij veiligheid in het veld, Damon?

Damon:

Ontelbare telefoongesprekken! Ik denk dat de veiligheidstoestemmingen bijzonder complex waren binnen G-ERT vanwege de nieuwe geografieën en dynamieken. Contextbewustzijn komt voort uit gesprekken: met gemeenschapsleiders, andere NGO's, VN-contactpersonen, taxichauffeurs die terugkeren uit de doelregio, lokale bewoners die hun mening uiten op sociale media, vrienden van vrienden, verre contacten, en natuurlijk de rijke bron van secundaire gegevens die online verzameld worden.

In november 2022 werd ik gevraagd programma's op te zetten in Oost-Oekraïne. De gesprekken begonnen vanaf mijn bureau in Normandië, Frankrijk. Een paar uur na het begin van de zoektocht ontving ik een doorgestuurde e-mail van info@medair.org. Deze was afkomstig van een eerstelijns gezondheidszorgbeheerder in een afgelegen gemeenschap op ongeveer 20 km van de oostelijke frontlinie.

Ongeveer vijf minuten later wisselden we berichten uit, en ongeveer een week later ontmoetten we elkaar persoonlijk in de stad Kharkiv. Goede contacten kunnen overal vandaan komen - wat me doet denken dat deze rol goed geschikt is voor extravert ingestelde mensen zoals wij, Becks. Kun je enkele reflecties delen over de opzet in Tsjaad?

Becks:

Toen Akou en ik in december 2023 naar Tsjaad gingen, bezochten we meer dan tien steden, reizend over de weg of door de lucht. Voor elke reis was een nieuwe RSA vereist. Ik herinner me dat ik in Abéché was, verbleef bij een andere INGO, tot laat werkte zonder elektriciteit en met onbetrouwbaar internet. Het lukte me de RSA naar James te sturen, maar toen viel de verbinding weg. Geen Teams, geen WhatsApp - helemaal niets. Ik was bezorgd omdat we de volgende dag toestemming nodig hadden om naar Adré te vliegen. Er zat niets anders op dan slapen en bidden dat het internet op tijd terug zou komen zodat James het kon beoordelen, en dat hij niet te veel vragen zou hebben die ik niet kon beantwoorden. Gelukkig kwam de verbinding 's ochtends terug, maakte ik de aanpassingen en kregen we goedkeuring. Goede communicatie - of het gebrek daaraan - kan een van de grootste bronnen van stress zijn, voor ons in het veld en voor GSO wanneer zij ons niet kunnen bereiken.

‍

Snelheid

‍

Damon:

Bij G-ERT hanteren we een doelstelling van 24/3/7 - reageren binnen 24 uur, beoordelingen afronden in drie dagen, en een interventie starten binnen zeven dagen. Voor een buitenstaander klinkt dat misschien langzaam of snel; naar mijn ervaring is het ongelooflijk ambitieus wanneer je in een volledig nieuw land begint. We slaagden erin in Oekraïne in 2022 en na de aardbevingen in Türkiye in 2023, maar dat vereiste dat de hele organisatie in 'noodmodus' schakelde.

Financiering, en het begrijpen van de verschillende soorten fondsen, speelt hierin een grote rol. Bijvoorbeeld, beperkte fondsen zijn bestemd voor specifieke interventies, geografieën of gekoppeld aan voorwaarden. Onbeperkte financiering kan flexibel worden ingezet om hulpverleners in staat te stellen hindernissen te overwinnen en door muren heen te breken. Beide soorten financiering zijn cruciaal voor ons werk, maar wanneer we tegen de klok vechten en elke seconde telt, verdient onbeperkte financiering zeker de voorkeur. Becks, ik vraag me af welke kernpunten jij zou willen delen over snelheid in noodhulp.

Becks:

Bij een G-ERT-inzet is snelheid werkelijk alles. Mensen hebben snel hulp nodig, en we doen alles wat mogelijk is om die tot hen te brengen. De 24/3/7 doelstelling is echter ongelooflijk ambitieus. De meeste landen waar we worden ingezet hebben grote hindernissen - veiligheidsproblemen, overheidsgoedkeuringen, gebrekkige communicatie, logistieke knelpunten - die allemaal beoordelingen en implementatie kunnen vertragen. Werken we zo hard als we kunnen om deze uitdagingen te doorbreken? Absoluut. En zoals Damon zei, speelt financiering een cruciale rol in het mogelijk maken van levensreddende programma's. Even belangrijk is ervoor zorgen dat Medair op de juiste plaats werkt, gaat waar anderen niet komen, en coördineert met overheden, de VN en andere INGO's. Een G-ERT-respons heeft veel bewegende onderdelen.

Damon:

Een van de snelste inzetten die ik me herinner was na de aardbevingen in Türkiye in 2023. We landden in Istanbul met nieuws dat steden van meer dan 100.000 mensen waren verwoest in het zuidoosten. Het was winter, met nachten onder het vriespunt en sneeuw in de heuvels. De behoeften waren duidelijk, en voorraden waren beschikbaar dankzij Türkiye's sterke bevoorradingsketen. We besloten twee multifunctionele busjes te huren - deels distributiepunt, deels magazijn, deels accommodatie.

Na een nacht doorrijden bereikten we de verwoeste stad Hatay (Antakya) en zijn begonnen met het uitdelen van dekens en hygiëne-artikelen diezelfde dag. Ik kan nog steeds het puin, stof en rook ruiken - zo dik dat het de zon blokkeerde. Het was een apocalyptisch tafereel: mensen gravend door puin, zoekend naar familie en vrienden.

‍

Ruimte

‍

Becks:

Humanitaire ruimte - of ruimtes - moet koste wat kost beschermd worden. Het gaat om meer dan humanitaire hulpverleners toestaan te werken; het gaat erom ervoor zorgen dat door conflicten getroffen mensen veilig en met waardigheid toegang kunnen krijgen tot wat zij nodig hebben. G-ERT onderhandelt vaak voor deze ruimte. In Syrië bijvoorbeeld, na de aardbeving van 2023, had ik een visum nodig, een reisvergunning voor Aleppo, en vervolgens goedkeuring voor Medair om te werken in specifieke ontheemdenkampen. Frustrerend genoeg is dat proces nooit snel.

Oekraïne was heel anders. Als de regering op de hoogte werd gehouden, konden Medair-medewerkers vrij reizen en werken. Sudan en Tsjaad waren (en zijn) echter een ander verhaal. In Sudan vereist de regering toestemming voor alles - reizen, beoordelingen, personeelswerving, kantooropzet, zelfs basisprogramma-activiteiten. Jemen is vergelijkbaar. Dat maakt responsen langzaam en inefficiënt. In Tsjaad kan registratie alleen al tot zes maanden duren. Zonder registratie konden we alleen werken via lokale partners - nuttig, maar nooit op de vereiste schaal.

Nog iets anders, Damon?

‍

Damon:

Er zijn niet veel anderen met jouw diverse ervaring in het onderhandelen over principiële toegang, Becks. Naast de cruciale component van humanitaire ruimte (zie bijgevoegd Venn-diagram), hebben onze teams ook ergens nodig om te werken, te rusten en zich te verplaatsen. De meeste mensen ervaren oorlog door armoede en ontheemding, wat betekent dat magazijnen, kantoren en accommodatie in hoge vraag maar schaars in aanbod zijn. Gedurende de eerste weken van een noodhulprespons hebben we vaak geslapen in busjes, tenten, luchthavens en magazijnen.

In de openingsweek van onze Oekraïne-respons, met meer dan 160.000 mensen die dagelijks naar Polen evacueerden, zaten we met zijn vieren opeengepakt in één kleine kamer. Het veiligstellen van een veilige ruimte om te rusten en te werken lijkt misschien lage prioriteit voor altruïstische noodhulpverleners, maar het is essentieel voor het team om burn-out te voorkomen en operaties duurzaam te houden. Toch is humanitaire ruimte veel interessanter dan alleen kantoren en accommodatie - dus Becks, misschien kun je enkele van je reflecties over Oekraïne delen.

Becks:

Oekraïne is een heel goed voorbeeld van sterke humanitaire ruimte verleend door de regering. Oekraïne verwelkomt INGO's, en er is een hoog niveau van vertrouwen in hun werk. Ethiopië in 2021 was een heel andere context. Spanningen tussen de regering en het Tigrayan People's Liberation Front (TPLF) waren intens. De Ethiopische regering vertrouwde de VN niet - ten onrechte gelovend dat deze het TPLF steunde - en behandelde INGO's met hetzelfde wantrouwen. Als gevolg kreeg Medair geen registratie, ontvingen Ruth Burns en ik onze reistoestemmingen niet, en zette de regering haar eigen sectorale clustersysteem op, wat alleen coördinatie belemmerde. Toestemming voor programmering was pijnlijk langzaam. Opnieuw moest Medair werken onder een andere INGO om broodnodige activiteiten in de Amhara-regio uit te voeren. We slaagden erin te reageren, maar het vereiste een enorme hoeveelheid volharding en coördinatie.

‍

Afsluiting

‍

Damon:

En daar hebben jullie het - de wervelende wereld van humanitaire noodhulp, waar elke dag een nieuw avontuur is en elke uitdaging wordt aangegaan met een mix van moed, vastberadenheid en een vleugje humor.

Van het navigeren door complexe veiligheidsprotocollen tot vriendschap sluiten met taxichauffeurs en overleven van wankele internetverbindingen, Becks en ik hebben enkele bijzondere ervaringen gedeeld. We hebben gelachen, we hebben gehuild, en we hebben waarschijnlijk meer rijst en bonen gegeten dan we willen toegeven. Maar door dit alles heen hebben we geleerd dat het hart van ons werk niet alleen draait om de taken die we volbrengen, maar om de ongelooflijke mensen die we ontmoeten en de levens die we onderweg raken.

Snelheid is van essentieel belang in ons werk. Onze 24/3/7 doelstelling - reageren binnen 24 uur, beoordelingen voltooien in drie dagen, en interventies starten binnen zeven dagen - lijkt misschien ambitieus, maar het is waar we naar streven. Of het nu in Oekraïne was of Türkiye, we hebben getoond dat met voldoende organisatorische inspanning we kunnen schakelen naar 'noodmodus' en het kunnen waarmaken. En laten we de cruciale rol van financiering niet vergeten - onbeperkte fondsen zijn onze beste vrienden wanneer elke seconde telt.

Humanitaire ruimte is een ander cruciaal aspect. Of het nu gaat om toegangsonderhandelingen in Syrië of navigeren door overheidstoestemmingen in Sudan en Tsjaad, ervoor zorgen dat we degenen in nood kunnen bereiken is van het grootste belang. Soms betekent het slapen in busjes of tenten, maar dat hoort allemaal bij het werk.

Dus de volgende keer dat iemand vraagt: "Wat doe je?", glimlachen we en zeggen: "Oh, je weet wel, de wereld redden, één latrine per keer." En als ze meer willen weten, kunnen ze altijd dit artikel lezen. Een toast op de onbezongen helden van noodhulp - moge jullie internet stabiel zijn, jullie vluchten goedgekeurd, en jullie gevoel voor humor nooit wankelen!

Nu, waar heb ik die kop koffie gelaten?

‍