In een afgelegen dorp in Oost-Oekraïne, op minder dan 40 kilometer van het front, leven de inwoners al lang in onzekerheid. Niet alleen vanwege de aanhoudende dreiging en geweld dat hun rust verstoort, maar ook vanwege iets dat nog essentiëler is: water. Vóórdat Medair kwam helpen, Was het voor de meeste gezinnen een dagelijkse strijd om in de meest nodige behoeften te voorzien, zoals drinken, koken en hygiëne. Maar vandaag de dag ziet het leven er anders uit. En dat begint met een constante, veilige watertoevoer.

‍

Afhankelijk van een particuliere boerderij

In dit afgelegen dorp was water vroeger een voorrecht dat in handen was van één particuliere boerderij. De enige werkende waterput in het gebied was particulier eigendom en hoewel deze technisch gezien ten dienste stond van iedereen, was water vaak niet beschikbaar. De waterput vulde slechts eens in de twee dagen een watertoren. Vervolgens kreeg water voor de landbouw vaak voorrang boven huishoudelijk gebruik. De mensen uit het dorp hadden ongeveer 20 liter per persoon per dag tot hun beschikking. Dat is veel minder dan wat minimaal nodig is.

Het water was ook niet echt schoon. Koken was de enige manier om het water te zuiveren, maar zelfs dat was niet ideaal. "Soms was de druk zo laag dat het water niet eens uit de kranen kwam", legt Natalia, medewerker van Medair, uit. "Mensen moesten kiezen tussen wassen of de tuin besproeien", voegt haar collega Anton toe. De situatie was vooral moeilijk voor ouderen en gezinnen met kleine kinderen, die geen water konden halen uit verder weg gelegen bronnen.

Waarom Medair in actie kwam

Dit dorp staat niet alleen. Volgens het Humanitaire Noodhulp- en Responsplan 2025 van de VN hebben 8,5 miljoen mensen in Oekraïne hulp nodig op het gebied van water, sanitaire voorzieningen en hygiëne. In heel Oekraïne is het krijgen van schoon water een probleem. Een op de vijf gezinnen heeft onvoldoende schoon water. En dat heeft in veel gevallen rechtstreeks te maken met de oorlog. In veel gebieden dicht bij de frontlinie is het door herhaaldelijke beschietingen en onveiligheid bijna onmogelijk om de beschadigde infrastructuur te herstellen. Zelfs plaatsen ver van de gevechtszone worden getroffen. De stroom valt bijvoorbeeld regelmatig uit, en daardoor is er geen toevoer van water. In de regio Donetska, waar het dorp in dit artikel ligt, bleek dit in 60% van dorpen een groot probleem. Veel mensen zijn nu afhankelijk van duur en niet altijd even schoon water dat met vrachtwagens wordt aangevoerd.

Medair is daarom gestart met een groot waterproject in het oosten van Oekraïne, met speciale aandacht voor kwetsbare en achtergestelde, afgelegen mensen. Het project krijgt financiële ondersteuning van de Europese Unie en Swiss Solidarity. Medair wil niet alleen herstellen wat kapot is, maar ook samen met de lokale autoriteiten en de bevolking een duurzame oplossing voor de toekomst bouwen.

Een beter watersysteem voor het dorp

Na een grondige technische beoordeling bevestigden de teams van Medair wat de plaatselijke bevolking al lang wist: de watersituatie was noch veilig, noch duurzaam. Daarom doet Medair het volgende:

• Het boren van een nieuwe waterput op openbaar terrein

• Een nieuwe watertoren van 25 m³ installeren

• Het nieuwe systeem aansluiten op het bestaande waterleidingnetwerk

• Het herstellen van belangrijke afsluitkleppen om de waterdruk te verbeteren.

De bouw begon begin 2025. Dat ging niet zonder slag of stoot, want het terrein was moeilijk begaanbaar. De waterbron komt onder beheer van de plaatselijke autoriteiten en bevolking. Het doel is duidelijk: de leefbaarheid verbeteren, de afhankelijkheid verminderen en elke inwoner de beschikking geven over voldoende en schoon water.

Een beter leven

Vandaag de dag kunnen de inwoners van deze afgelegen dorpen zoals dat van Bohdana*, met een gerust hart de kraan openzetten. Voor het eerst sinds jaren is het water steeds beschikbaar en veilig om te drinken. "Het nieuwe water smaakt goed. Het is uitstekend, echt heel goed", zegt Bohdana*. "We zijn er erg dankbaar voor. En kijk eens naar de waterdruk, die is gewoon goed. Wat wil je nog meer?"

Dankzij het nieuwe systeem is er nu dagelijks water beschikbaar, zonder dat men zich zorgen hoeft te maken over hoge particuliere tarieven. Door het verbeterde netwerk hoeven gezinnen ook niet meer elke dag drinkwater koken. Dit heeft de last op ouders en verzorgers verlicht, de hygiëne in de gezinnen verbeterd en ook de mogelijkheden om de moestuinen te besproeien. Dat laatste is enorm belangrijk. Sinds de oorlog in Oekraïne liggen veel markten plat en zijn moestuinen een nog belangrijker bron voor lokaal voedsel geworden.

Veerkracht voor de toekomst

Dit project gaat niet alleen over infrastructuur, maar ook over veerkracht, empowerment. Medair wil dat dit programma ook impact in de toekomst heeft. Dat doe we door de lokale bewoners en autoriteiten zo veel mogelijk te betrekken en zeker ook het lokale waterbedrijf Vodakanal. Zo bouwen we mee aan een toekomst waarin water geen bron van stress is, maar een basis voor herstel.

Het verhaal van dit afgelegen dorp weerspiegelt een veel groter plaatje in heel Oekraïne. In tijden van crisis is de beschikking over schoon drinkwater niet alleen een kwestie van overleven, maar ook van het herstellen van het gewone dagelijks leven en het behoud van de menselijke waardigheid.

Het werk van Medair in Oost-Oekraïne, gefinancierd door de Europese Unie en Swiss Solidarity, is een bewijs van wat er mogelijk is wanneer humanitaire expertise wordt gecombineerd met lokale partnerschappen en een commitment aan langetermijnresultaten. In een context waarin zoveel onzeker is, is één ding nu duidelijk: schoon water is niet langer onbereikbaar voor de bevolking in dit gebied.

*Namen zijn om veiligheidsredenen gewijzigd.

Deze inhoud is samengesteld op basis van informatie verzameld door medewerkers van Medair. De standpunten in dit document zijn uitsluitend die van Medair en mogen op geen enkele wijze worden beschouwd als de officiële mening van enige andere organisatie.

‍